REGIO - Het is Coming Out Day. De dag dat er extra aandacht is voor LGTB+’ers die moeite hebben om voor hun seksuele geaardheid uit te komen. We kunnen zeggen dat het in de LokaalGelderland al aanzienlijk beter gaat. Waarom? Dat lees je in deze longread.

Geen vlag

Exact een jaar geleden, op Coming Out Day, besloot zowel de gemeente Zutphen als Brummen niet de regenboogvlag te heisen. Er werd toen een oproep aan alle gemeenten in Nederland gedaan om die dag de regenboogvlag te hijsen, deze staat symbool voor de LGBT-cultuur. In 2015 hesen 80 gemeenten de vlag, dat jaar (2017) waren het er 135. In de gemeente Zutphen en Brummen ontbrak dit kleurrijke beeld vandaag. “Uiteraard ondersteunen wij de gedachte, maar wij vlaggen alleen volgens vlaggenprotocol. Dit wordt landelijk vastgesteld” aldus Robert-Jan Bax, persvoorlichter van de gemeente Zutphen. 

"Ik ga er vanuit dat ook het gemeentebestuur achter de strekking staat van deze dag"

Gert-Jan van Dijk, persvoorlichter van de gemeente Brummen gaf aan dat zij er niet direct op gewezen zijn. “Het is aan ons voorbij gegaan. Voor zover ik weet is dit ook niet concreet een verzoek geweest uit onze samenleving. Ik ga er vanuit dat ook het gemeentebestuur achter de strekking staat van deze dag, maar vooralsnog is dit geen reden om hiervoor te vlaggen. Dit ook omdat een gemeente vaker verzoeken bereiken om te vlaggen, en ook daar zijn wij terughoudend in.” Het hijsen van de regenboogvlag is geen officiële vlaggeninstructie. Dat betekend dat gemeenten niet verplicht zijn het te doen. 

Dit jaar is dat anders gesteld. Nu beide gemeenten een regenbooggemeente zijn wordt bij de gemeentehuizen de gekleurde vlag gehesen. 

Regenbooggemeente Brummen

November vorig jaar leek het de Brummense fractie IPV een goed plan om een regenbooggemeente te worden. “Het is een symbool, wij laten dan duidelijk weten in de gemeente dat alle Nederlanders ongeacht hun seksueel voorkeur, politieke voorkeur of wat dan ook dezelfde rechten hebben en ook zo behandelt moeten worden. En ook bescherming verdienen voor hun uitingen” aldus IPV-fractievoorzitter Frans Bruning toen. 

Bruning reageerde ook op niet hijsen van de regenboogvlag:  “Dat vind ik een beetje flauw. Het is wel een typische manier hoe bestuurders soms reageren” zei hij. 

Lees verder onder de video…

Frans Bruning over de motie.

Eind november werd de motie goedgekeurd. lle stemmen, 17 om precies te zijn, waren voor. Dat betekent dat Brummen sindsdien officieel een regenbooggemeente genoemd mag worden.

Regenbooggemeente Zutphen

Ook Zutphen pleitte al voor meer aandacht voor het onderwerp. #Gaybrapad, een tijdje werd hier al over gesproken op twitter. Volgens de plaatselijke fracties van GroenLinks en D66 moest dit zebrapad met regenboog kleuren er in 2016 nog komen! Er is een voorstel hiervoor neergelegd tijdens de wekelijkse gemeenteraadsvergadering. Dit is gedaan middels een motie. De reden van het plaatsen hiervan is dat Zutphen actief laat zien dat ze mensen die op het zelfde geslacht vallen accepteren. Echter is de motie er niet doorheen gekomen.  

De locatie waar volgens de fracties dit gaybrapad moest komen is nabij het NS-station. Dit idee leefde al een tijdje in de regio. Voormalig raadslid Babs Berg wilde enkele jaren geleden al zo’n zebrapad. Het toenmalige college liet weten dat het niet haalbaar zou zijn. Zo’n regenboogzebrapad is niet rechtsgeldig en het zou ongeveer 2.000 euro gaan kosten. Eerder heeft een plaatselijke journalist zich ook al ingezet voor dit gaybrapad. 

Niet rechtsgeldig 
De reden dat het zebrapad niet rechtsgeldig is een zebrapad de officiële zebramarkering moet hebben. Op de plek waar dit zebrapad volgens de fracties moet komen staan stoplichten, deze geven aan wanneer er wel en niet overgestoken mag worden. 

Eindelijk regenboogstad
In juli dit jaar kwam er eindelijk vooruitgang in de zaak. Vlaggen tijdens coming out day, meer voorlichting op scholen, vertrouwenspersonen voor jongeren die struggles hebben met hun geaardheid en misschien zelfs wel een regenboogzebrapad. D66, GroenLinks en de VVD pleitte dat Zutphen een regenbooggemeente moest worden. En dit is ze gelukt!

Samen met het COC en scholen werkte de partijen aan het voorstel om te laten zien dat de stad achter hun LHBT+’ers (Lesbiennes, Homo’s, Biseksuelen en transgenders) staat. “We zijn met scholen in gesprek, we zijn met zorginstellingen in gesprek om zo te kijken welke middelen we nodig hebben om de gemeente het te laten faciliteren” legde Ingrid Timmer, fractievoorzitter van D66 uit. “Ook gaan we kijken aan wat voor eisen Zutphen moet doen om een regenboogstad te worden.”

Coming out day
Als deadline voor het indienen van de motie hadden de partijen 25 september. “Zodat we dan op coming out day (vandaag dus, red) kunnen profileren als regenboogstad. Dit onder andere door te gaan vlaggen.” Ze gaat verder: “Het is ons streven om onder andere het niet vlaggen op deze dag te veranderen. Dat is de makkelijkste stap. Als je een regenboogstad bent is dat het minste wat je doet.”

"Je moet niet alleen uitstralen dat je een regenboogstad bent"

Natuurlijk is het laten zien dat je een regenboogstad bent nog maar een eerste stap: “Je moet niet alleen uitstralen dat je een regenboogstad bent. Maar er ook daadwerkelijk iets aan doen. Het is onder andere belangrijk dat je in relaties die je met organisaties en stichtingen hebt het ook een onderwerp van gesprek is.”

Scholieren
Op scholen in Zutphen is het bespreekbaar maken van homoseksualiteit slecht, zoals bovenstaand benoemd. "Het is belangrijk dat jongeren in gesprek met iemand kunnen over hun geaardheid. Vooral als ze daar mee zitten. Het is belangrijk dat vertrouwenspersonen beter in de kijker gespeeld worden, zodat de scholieren weten naar wie ze toe kunnen stappen." 

Op 20 september was iedereen unaniem voor het besluit een regenbooggemeente te worden. En dat zijn ze nu ook. Hoewel een titeltje natuurlijk leuk staat moet er ook werk worden uitgevoerd. De indienders van het voorstel hebben onder meer gepraat met onderwijs- en zorginstellingen. Dat waardeert het college: "Wij willen dit soort initiatieven graag ondersteunen." Toch is de titel ook een statement. "Met het ondertekenen van deze intentieverklaring treedt de gemeente Zutphen toe tot de groep van Regenbooggemeenten en maakt hiermee een statement richting de inwoners."

Om te bekrachtigen dat er ook echt wat gaat gebeuren wordt er een intentieverklaring ondertekend, mits de gemeenteraad 9 oktober akkoord gaat. De titel 'regenbooggemeente' komt oorspronkelijk af van de intentieverklaring die in 2014 door 42 gemeenten en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) werd ondertekend. Die verklaring liep tot juni dit jaar waardoor Zutphen zich niet meer kon aansluiten. Maar in overleg met het ministerie is er een nieuwe verklaring opgesteld.

Weinig voorlichting op middelbare scholen

Iemand die met zijn of haar geaardheid worstelt op de middelbare school moet het maar zelf uitzoeken. Als je er echt niet uit kan komen wordt je waarschijnlijk pas geholpen nadat je zelf bij iemand aangeklopt hebt. Middelbare scholen in Zutphen en Warnsveld besteden amper aandacht aan de acceptatie van homoseksualiteit. Dit blijkt uit informatie van leerlingen die ondervraagd zijn. 

Alleen bij biologie
Op het Isendoorncollege wordt amper tot geen les gegeven over homoacceptatie. “Nee dat is niet iets waar veel over gesproken wordt” aldus de leerling. Het stedelijk besteed er ook geen aandacht aan, alleen in het hoofdstuk ‘voortplanting’ bij biologie. “Ik ben gelukkig zelf nooit gepest, of heb het gevoel gehad dat ik niet geaccepteerd werd. Maar dat komt vooral door de openheid van mijn eigen vrienden. Vanuit school is er nooit input geweest of enige informatie over het accepteren van mensen met een andere seksueel voorkeur” zegt een oud-leerling van het Stedelijk. 

"Dan vliegen de homofobe opmerkingen weer door het lokaal"

Taboe tot doodgewoon
Op het Praktijkonderwijs Zutphen lijkt homoseksualiteit zelfs een taboe te zijn. “Ja het wordt wel eens besproken, vast ook wel is in de les. Maar dan vliegen de homofobe opmerkingen weer door het lokaal” vertelt leering. De mentaliteit van de Vrije School staat daar weer lijnrecht tegenover. “Veel medescholieren vallen op het andere geslacht of het maakt ze niks uit. Het is de normaalste zaak van de wereld. In de lessen wordt er geen aandacht voor besteed, dat vind ik wel minder. Naast Paarse vrijdag wordt er niks over verteld.” Op de Vrije School is er wel een GSA (Gay-Straight Alliance), dat is een groep leerlingen die er voor wilt zorgen dat iedereen zichzelf kan zijn. 

Iets vooruitgang
Op het Baudartius College wordt er in vergelijking met andere scholen met meeste over gesproken in de lessen. Al is dit nog erg weinig. “Er is wel eens wat verteld over homoseksualiteit en transgenders. Toen ik begon op school was dit helemaal niet zo, dus er zit wat vooruitgang in. Maar dat is niet heel veel.” Een andere leerling vertelt dat vooral een dag in het jaar de aandacht er op ligt: "Wel hebben we eens in het jaar een paarse vrijdag, die bekend staat als de dag tegen homofobie. Op deze dag dragen veel docenten iets paars en worden leerlingen verzocht dit ook te doen." Hij vindt ook dat eens per jaar voldoende moet zijn. 

Lees verder onder de video…

SP’er Nils Muller over de homoacceptatie in de stad in de talkshow BarPraat.

De leerlingen vertellen nu, een dik half jaar later, dat het nog maar weinig veranderd is. Alleen op speciale dagen lijkt er aandacht voor te zijn. SP stelde vorig jaar vragen over waarom de voorlichting over homoacceptatie op middelbare scholen zo slecht is. Wethouder Patricia Withaegen gaf aan dat de gemeente er druk mee bezig is.

Racisme bespreekbaar maken

Dat racisme, onderander tegenover de LGTB+’ers bespreekbaar gemaakt moet worden lijkt duidelijk. Onder andere in de wereld van columnisten. Door een column van Marjen Berk, van het AD, wakkerde de discussie rondom het regenboogzebrapad in Zutphen weer aan. "Wij moeten grondig nadenken over wat er moet gebeuren. Kinderen en jongvolwassenen moeten zich op school veilig voelen. Er moet een observant en vertrouwenspersoon komen. De kinderen van de lhbt-groep moeten weten, dat ze mogen zijn wie ze zijn, dat is heel erg belangrijk. Durf te zijn wie je bent. Dat is van levensbelang!" schrijft Berk. 

"Ik hoorde treurige en schrijnende anekdotes van oudere mannen en vrouwen"

"In de dertig jaar dat ik een column in de Gaykrant schreef, hoorde ik menigmaal dramatische verhalen van oude homo’s en lesbiennes over het onbegrip dat heerste over hun geaardheid. Ik hoorde treurige en schrijnende anekdotes van oudere mannen en vrouwen, die gefakete foto’s van zogenaamde kleinkinderen op hun nachtkastje zetten om pijnlijke vragen van ondeskundige en niet op de hoogte zijnde verzorgers te kunnen beantwoorden. Emancipatie en opvoeding horen in de opleiding van verzorgenden thuis." vertelt ze uit eigen ervaring.

"Uitgescholden of belaagd wordt je in Zutphen niet, tenminste niet overdag"

Ook op deze nieuwswebsite wordt geschreven over het onderwerp. Columnist Jesse Sprikkelman schreef over homoacceptatie, die niet overal even goed is. “Zelf heb ik een vriend. Ik loop geregeld met hem door Zutphen. Ik ben geen persoon om midden op straat te zoenen. Soms loop ik hand in hand. En dan voel je de ogen in je rug branden. Uitgescholden of belaagd wordt je in Zutphen niet, tenminste niet overdag. Dat is een pluspunt. Maar ik hoor geregeld 'kijk homo's', gelach of een nare opmerking. Ik loop dan door en laat de hand van mijn vriend zeker niet los. Het maakt me verder ook weinig uit. Soms denk ik achteraf, ik had in gesprek moeten gaan met die mensen. Maar ach, ze weten niet beter” schreef hij. 

Later volgde columnist Joop Hekkelman met een column over racisme in het algemeen. "We moeten tegengeluid produceren als extremen zich manifesteren en symptomen van verborgen agenda’s zichtbaar worden” stond in zijn column. Ook schrijft Hekkelman over het racisme bij ieder om de hoek: "Wie is op een verjaardagsfeestje nog nooit geconfronteerd met racistische uitspraken? Vaak verpakt in quasi grappige bewoordingen waar de boodschapper zelf het hardst om lacht." Momenteel is de column al ruim 14.000 keer gelezen. 

Gaykroeg 

Wie naar een gaybar wil moest eerder afreizen naar Arnhem. Maar ook daar kwam dit jaar verandering in. Remy Koppel en Marion Greegor van het Zutphense café Camelot organiseren maandelijks een gayfeest, genaamd Roze Zondag. “Een over de top feest, wat natuurlijk ook leuk is voor hetero’s” licht Koppel toe.

Inleven
Ideeën waren er al genoeg “maar we moesten ons wel eerst even inleven. Zelf zijn we niet gay, dus we hebben met wat mensen gesproken om inspiratie op te doen.”

En waarom het op een zondag is? “Die keuze is hartstikke logisch” zegt Koppel. “Denk aan bijvoorbeeld kappers, stylisten en dergelijke. Die zijn vaak gay, en mensen in de winkelbranche moeten op zaterdag werken en hebben op maandag vrij.”

Genderneutraal

Genderneutraal mag gerust ‘hip’ genoemd worden. Niet meer 'beste dames en heren' maar 'beste reizigers' hoor je eind dit jaar in de treinen en op de stations van NS en Arriva. Wij vroegen aan de persvoorlichting van regenbooggemeente Brummen hoe het daar zit. De gemeente is in de communicatie via haar website en persberichten formeel: ze gebruiken 'u'. "En via de sociale media spreken we de mensen aan in de je-vorm." Maar dat heeft natuurlijk weinig te maken met genderneutraliteit.

'Beste meneer/mevrouw'
Online spreekt de gemeente over 'inwoners' en 'ondernemers'. Maar in de schriftelijke commuicatie zoals brieven, gaat het nog 'ouderwets'. "De aanhef van brieven openen we altijd zo persoonlijk mogelijk, dus naam + geslacht. Bijvoorbeeld 'Beste mevrouw van der Vlies' of als we iemand kennen 'Beste Liesbeth van der Vlies."

Maar in die gevallen is het persoonlijk, als het om groepen gaat is het nog simpel: 'Beste meneer/mevrouw'. Echt genderneutraal is het nog niet. "We hebben op dit moment nog geen specifiek beleid voor gendercommunicatie, maar we willen daar wel in de toekomst over nadenken wat we daarin willen doen."

Bronckhorst
Als enige gemeente in de Achterhoek heeft Bronckhorst bewust beleid ontwikkeld omtrent genderneutraliteit. Enkele andere gemeenten geven aan er wel over na te denken, maar geen beleid te hebben.

"Het is gewoon iets dat heel erg leeft in de samenleving, dan is het logisch dat wij er ook naar kijken", vindt de gemeente Bronckhorst. De gemeente vraagt op formulieren zo min mogelijk naar het geslacht en denkt bovendien na over het inrichten van een genderneutraal toilet op het gemeentehuis en het gebruik van een genderneutrale aanspreekvorm in brieven. Overigens is dit besloten vanuit Bronckhorst zelf, niet op aandringen van personen of instanties: "Het is niet bekend dat er iemand bij ons heeft aangeklopt", aldus de gemeente.

De andere Achterhoekse gemeenten geven aan geen beleid te hebben gemaakt. "Er is gewoon nog niet over nagedacht", aldus Doetinchem. "Het is onlangs opgepopt, maar er is nog niemand mee bezig." Oude IJsselstreek sluit zich hierbij aan: "Voor ons is genderneutraliteit vooralsnog geen issue. Dat wil niet zeggen dat we niet openstaan voor genderneutrale maatregelen. De actuele ontwikkelingen geven in ieder geval aanleiding om na te denken over het al dan niet ontwikkelen van beleid."

Coming Out Day

Vorig jaar werd er weinig gedaan tijdens Coming Out Day. Dit jaar gaat dat al wat meer de goede richting op. In Brummen bijvoorbeeld:  “Voor komende woensdag betekent het dat we met de bibliotheek hebben afgesproken dat daar een leestafel is met literatuur en informatie” vertelt een woordvoerder. Er is dus wat vooruitgang in vergelijking met voorgaande jaren. Zo wordt de regenboogvlag gehesen voor het gemeentehuis. “En we hebben nog iets wat we die dag zelf bekendmaken. Iets wat passend is voor onze gemeente” vertelt een woordvoerder. Wat dat precies is houden ze nog even voor zich. Maar echt grote activiteiten zijn er nog niet: “De gemeente Brummen is een relatief kleine gemeente, COC Nederland organiseert vooral in de grotere gemeenten activiteiten.” 

"Ik had graag gewild dat er beleid was geformuleerd"

Al is er ook een tegengeluid. Frans Bruning, van de Brummense partij IPV, vind het jammer dat er dit jaar nog steeds vrij weinig aan gedaan wordt: “Ik vind dat het goed is dat er wel meer aandacht aan besteed wordt. Maar ik had graag gewild dat er beleid was geformuleerd. Dat er bijvoorbeeld bijeenkomsten zouden worden georganiseerd met scholen en sportverenigingen. Zodat de LGTB+’ers zich fijner gaan voelen in de gemeente.” Want het is nog lang niet genoeg: “Ik wil veel meer rondom dit onderwerp. We zijn niet voor niets een regenbooggemeente.“

Bruning is wel blij met de vooruitgang: “Super dat de vlag gehezen wordt, en dat er meer gedaan wordt. Maar er kan veel meer: we moeten het gesprek opzoeken met instanties, en ook met werkgevers. Verder moeten ook kijken wat we van het Genderneutrale vinden. 

De politicus verwacht “meer inhoud” maar het is een “prima begin.” Hij hoopt “dat er volgend jaar nog meer aandacht aan besteed wordt. Dat er gesprekken gevoerd gaan worden.” 

Zutphen
In Zutphen is het een speciale dag. Niet alleen omdat het Coming Out Day is, maar ook omdat de intentieverklaring vandaag getekend wordt die Zutphen een regenbooggemeente maakt. En er wordt nog meer gedaan in de Hanzestad rondom Coming Out Day. Zo doen zestig ondernemers uit de binnenstad 'iets' met de regenboog. Dit kan een vlag zijn of versiering in de etalage. Verder wordt er om 09.30 bijeenkomst in de hal van het oude stadhuis, waarop de regenboogvlag wappert. "Hier wordt de intentieverklaring Zutphen Regenbooggemeente getekend. En verzamelen we ideeën over hoe we inhoud gaan geven aan de verklaring" vertelt een woordvoerder. En op de middelbare scholen in de gemeente wordt aandacht besteed aan de dag. 

De conclusie die we mogen trekken is dat het steeds beter gaat in de gemeente als het om aandacht voor LGTB+’ers gaat. Sinds Coming Out Day vorig jaar zijn er grote stappen gemaakt, dus dat kan ongetwijfeld alleen nog maar beter worden.  

Lees meer over: 

• Regenbooggemeenten
• Coming Out Day
• LGBT
• Homo's
• Gaybrapad