De aankondiging in het lokale krantje bevat al zeventig jaar dezelfde tekst: "….om hen te gedenken die hun leven gaven voor onze vrijheid." Er worden bloemen gelegd bij de graven van gesneuvelde militairen en verzetsmensen uit de periode ’40-’45. We herdenken de miljoenen slachtoffers van de Holocaust, onderdrukking en schending van mensenrechten tot aan deze tijd. Ontroert en intens beseffen jong en oud samen elk jaar op de avond van 4 mei de waarde van vrijheid. Er worden zinvolle woorden gesproken en er klinkt passende muziek. Daarna is er de stilte. Intense stilte en bloemen op de graven van moedige mensen en onschuldige slachtoffers. Jammer dat zo’n belangrijk jaarlijks moment slechts een paar minuten duurt. 

Van het mondelinge examen Geschiedenis op de middelbare school herinner ik mij de vraag over de sectoren waarin Berlijn werd verdeeld na de Tweede wereldoorlog. Muren bouwen om je vrijheid te beschermen! De muur van destijds is afgebroken. 

Maar hoeveel zijn er sindsdien opgericht? Machtshonger, olie, politiek belang, doorgeslagen ideologieën, angst. Ze doen allemaal hun werk. De gedachte dat de ‘vrije’ wereld, zonder vooringenomenheid en verschoont van eigen belang, haar plicht oppakt en stelling neemt tegen onderdrukking, heeft flinke deuken opgelopen. Terwijl juist die strijd recht heeft op onvoorwaardelijke steun.  

De essentie van onze vrijheid ligt in de historie die op de vierde mei aandacht krijgt. Wij hebben de plicht om die verhalen te blijven vertellen. Generatie na generatie moet weten dat onze vrijheid een hoge prijs had en voor de toekomst geen garantie kent. Nadruk leggen op het vieren van bevrijdingsfeesten op de vijfde mei is te gemakkelijk. We moeten blijven voelen waar het om draait.

Ooggetuigen van de strijd in WO2 raken langzaamaan uit de tijd. Naoorlogse generaties hebben alle jaren sindsdien geluisterd naar hun verhalen. Hen gebruikt om hun kinderen en henzelf te informeren over de verschrikkingen van die tijd. Het waren ook de generaties die hun kinderen inzetten om enkele dichtregels voor te dragen voordat The Last Post over de graven klonk. Zelf waren zij weinig aan het woord. Vanaf nu zal iedereen meer inspanningen moeten leveren om de verhalen levend te houden.   

Vier mei is een dag waarop vrede en vrijheid van vele kanten wordt belicht, evenals de bedreigingen ervan. Laat daarom 4 mei onze nationale dag van de Vrijheid zijn. Een dag van appél en bezinning. Met als apotheose de stilte voor alle slachtoffers van Holocaust, oorlog, terreur en ideologische tegenstellingen.